Uluslararası Sütçülük Federasyonunun (IDF) 1956 yılında aldığı karar gereği 21 Mayıs tüm üye ülkelerde "Dünya Süt Günü" olarak kutlanmaktadır. Ülkemizde de 1991 yılından bu yana 21 Mayıs ve bunu kapsayan hafta "Süt Haftası" olarak kutlanmaktadır.
Süt insan neslinin çoğalması için başta gelen bir besindir. Yeni doğan bir bebeğin besin gereksinimi anne sütü tarafından karşılanır.
Süt Ve Süt Ürünleri Tüketiminin Önemi
Anne sütü bebek beslenmesinde yeri doldurulamayan ideal, özgün ve yaşayan doğal bir besindir. Bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesi için gerekli tüm enerji ve besin öğelerini bünyesinde barındırır. Biyoyararlılığı yüksektir. Bebeklerde duygusal ve bilişsel gelişimi destekler, ishal, pnomoni, idrar yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyonları önler, hastalıkların iyileşmesini hızlandırır, astım, egzama gibi alerjik hastalılardan korur, obeziteye yakalanma riskini azaltır. En az 2 yaşa kadar bebekler anne sütü almalıdır.
Süt ve süt ürünleri; yüksek kalitede protein, kalsiyum, fosfor, çinko, B1 (tiamin), B2 (riboflavin), B6, B12 ve niasin olmak üzere birçok besin öğesi için önemli kaynaktır. Süt yağında A,D,E,K vitaminleri bulunmaktadır.
Bu gruptaki yiyecekler kalsiyumdan zengin olmaları sebebiyle özellikle çocuk ve adolesanlarda kemiklerin ve dişlerin sağlıklı gelişmesi, yetişkinlerde ise kalp-damar hastalıkları, inme, yüksek tansiyon, tip 2 diyabet, osteoporozdan korunmada, vücut ağırlığının yönetiminde önemlidir.
Süt ve süt ürünleri doymuş yağ asitleri ve kolesterol içerir. Mevcut hastalıkları sebebiyle diyette yağ ve kolesterol alımını sınırlandırması gereken kişiler yarım yağlı veya yağsız süt ürünleri tercih edebilirler.
Laktoz intoleransı olan kişiler ise laktozsuz sütler veya yoğurt gibi diğer süt ürünlerini tercih edebilirler.
Süt ve Ürünlerinin Günlük Tüketim Miktarı
Ülkemizde süt ve ürünleri tüketimi 2010 yılında yapılan Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırmasına göre tüm yaş ve cinsiyetteki bireyler için günlük alınması önerilen miktardan düşüktür ve yetişkinlerin çoğunda yetersizdir. Özellikle çocuklarda süt içme alışkanlığının oluşturulması ve ileri yaşlarda devam ettirilmesi çok önemlidir.
Her gün yetişkin bireylerin 3 porsiyon; çocukların, adolesan dönemi gençlerin, gebe ve emzikli kadınlarla menapoz sonrası kadınların 2-4 porsiyon süt ve ürünlerini tüketmeleri gerekir.
Bir orta boy kupa süt 240 ml veya yoğurt 200-240 ml yada 2 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir 40-60 gr bir porsiyondur.
Yağı azaltılmış sütler 2 yaşından küçük çocuklar için önerilmez.
Süt mikroorganizma üremeleri için oldukça iyi bir ortamdır. Bu sebeple saklama koşullarına ve kullanma esaslarına iyi dikkat etmek gerekir. Kaynağı bilinmeyen yerlerden sokak sütü alınmamalıdır. Sütler evde tülbentlerden süzülerek kaynatılmalı ve kaynatma süresi 5 dk olmalıdır. Fazla kaynatmada vitamin ve mineral kayıpları oluşur. En fazla kayıp folat ve B6 vitamininde oluşur. C vitamini de kayba uğrar.
Pastörize sütler fabrikalarda süzülerek yabancı maddelerden arındırılır 80-84 C’de 15 sn ısıtılıp soğutularak yapılır. Buzdolabında yazın 1 gün, kışın 2-3 gün saklanılabilir.
UHT sütler temizlendikten sonra 135-150 C’de 2-4 sn ısıtılarak tüm mikrop ve sporları öldürülür. Tetra pak kutulara doldurulup hava geçirmeyecek şekilde kapatılır. Oda ısısında 2-3 ay saklanılabilir.
Sağlıklı büyüme ve gelişmeyi sağlayabilmek, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşayabilmek için gerekli olan enerji ve besin öğelerini yeterli miktarda düzenli olarak almak gerekir. Alınan enerji ise düzenli fiziksel aktivitelerle harcanmalıdır.
Zinde ve sağlıklı gençler, sağlık açısından bağımsız yetişkinler olabilmek için günde en az 3 porsiyon süt ve ürünlerini tüketmenizi tavsiye eder sağlıklı günler dileriz.
TRABZON İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ