Cüzzam (Lepra), tanısı kolay, erken tanı konulduğunda tedavisi kesin olarak yapılabilen bildirimi zorunlu bir hastalıktır. Dünyada özellikle kırsal kesimlerde, açlık, yoksulluk, hijyen koşullarının kötü ve sağlık hizmetlerinin ulaşılamaz olduğu bölgelerde, iç savaşların yaşandığı coğrafyalarda hastalık hüküm sürmektedir.
Bu nedenle, her yıl Ocak ayının son haftası Cüzzam Haftası ve her son Pazar günü Dünya Cüzzam Günü olarak kabul edilmiştir. Her yıl bir tema ile hastalığı tanıtan ve korunma yollarını anlatan çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Dünya Cüzzam Gününün amacı, toplumun cüzzam yani lepra ve lepralıya karşı oluşan yanlış inançlardan, bilgisizlikten kaynaklanan korkuları önleyerek lepra hastalığının erken teşhisinin sağlanması, uygun tedavi ile hastaları topluma kazandırmaktır.
Dünyadaki lepra hastalarının çoğu Güneydoğu Asya, Afrika ve Batı Pasifik bölgesindendir. Yeni vakalar enfeksiyon bulaşanın devam ettiğini göstermektedir. Cüzzam, Hansen Basili (MycobacteriumLeprae) adı verilen bir mikroorganizmanın yol açtığı, çevresel sinir sistemi ve deri başta olmak üzere birçok sistem ve organı etkileyebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Basilin tek kaynağı insandır, kuluçka süresi 3-12 yıl arasında değişmekle birlikte ortalama 2-4 yıldır.
Cüzzam ağız ve burun salgıları ile yakın ve uzun süreli temas sonucu damlacık enfeksiyonu ile bulaşır. Hastalıkta bulaşıcılık çok yavaş olmakla beraber çocuklar hastalığa daha duyarlıdır. Hastalığın oluşması için mikroba karşı doğal bağışıklığın bulunmaması ve aktif durumda olan bir hasta ile yakın ve uzun süreli temas halinde bulunulması gerekmektedir. Tek odada yaşayan, aynı kaptan yemek yiyen, dengeli beslenemeyen insanlarda görülür. Nadir olarak bulaşan, salgın oluşturmayan bir hastalıktır. Lepra hastalığı karaciğer ve böbrek tutulumu olmadıkça hayatı tehdit etmez.
Lepraya karşı koruyucu etkisi bulunan ilk aşı BCG aşısıdır. Hasta ve toplumun eğitilmesi, hastaların erken tespit ve tedavisinin yapılması hastalıktan korunmada esastır.
Lepralı hastalar bizim toplumumuzun insanlarıdır. Onlarla ilişkiyi kesmek, onları toplum dışına itmek yerine, ihtiyaçları olan anlayışı, yakınlığı, destek ve sevgiyi göstermek önde gelen vatandaşlık görevidir. Ülkemizde nadir görülen lepra, koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin hedefe ulaşması ile yakın zamanda dünyada ortadan kaldırılacağına inandığımız bir hastalıktır.
Trabzon İl Sağlık Müdürlüğü