Fiziksel aktivite, kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen herhangi bir bedensel hareket olarak tanımlanmaktadır. Bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığının geliştirilmesinde temel araçlardan birisidir.
Kronik hastalıkların ortak risk faktörlerinden birisi olan fiziksel inaktivite (hareketsizlik), dünya genelindeki ölüme neden olan risk faktörleri sıralamasında dördüncü sırada yer almaktadır (ölümlerin % 6’sı). Meme ve kolon kanserlerinin yaklaşık % 21-25’inin, diyabetin % 27’sinin ve iskemik kalp hastalığının % 30’unun ana nedeni olduğu tahmin edilmektedir.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için haftada 150 dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette bir egzersiz yetişkinler açısından yeterlidir. 1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı şiddetlerde toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdırlar. 5-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenler için ise, günde 60 dakika, orta şiddetliden yüksek şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen aktiviteler önerilmektedir.
Orta şiddetli aktiviteler sırasında kişi konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Hızlı yürümek, düşük tempolu koşular, dans etmek, ip atlamak, yüzmek, masa tenisi oynamak, yavaş tempoda bisiklet sürmek vb. orta şiddetli aktivite örnekleridir.
Yüksek şiddetli aktiviteler sırasında kişi, aktivite sırasında nefesi kesilmeden birkaç kelimeden fazlasını konuşamaz (tempolu koşu, basketbol, futbol, voleybol, hentbol ve tenis oynamak, step-aerobik derslerine katılmak, tempolu dans etmek vb.).
Düzenli yapılan fiziksel aktivitenin kardiyovasküler sistem, kas-iskelet sistemi ve insan psikolojisi üzerinde olumlu etkilerinin olduğu günümüze kadar yapılan birçok çalışmada gösterilmiştir. COVID-19 yayılımını engellemek için önlemlerin alındığı bu süreçte de önerilen fiziksel aktivite seviyesine ulaşmayı hedeflemek önemlidir.
Pandemi döneminde ev içinde yürümek, dans, koşu bandı, bisiklet ergometresi gibi evde herhangi bir kardiyo egzersiz aletiniz varsa kullanmak gibi yöntemlerle fiziksel aktivite yapılabilir. Haftada 2 veya daha fazla gün kas kuvvetlendirme aktiviteleri (2x8-10 kez) dâhil edilmelidir. (Örn: sağlam bir sandalyeye oturup kalkma; duvara karşı, mutfak tezgâhı hizasında ya da yerde şınav, mekik çekmek, merdiven inip çıkmak, su şişesi gibi bir ağırlık kaldırma). Düzenli olarak aktif değilseniz yürüme gibi düşük yoğunluklu aktivitelerle 5-10 dakika gibi daha kısa sürelerle egzersize başlayın ve birkaç hafta içinde yavaş yavaş 30 dakika veya daha fazlasına çıkarın. Yaralanma riskini azaltmak ve aktiviteden keyif almak için doğru aktiviteyi seçin. Sağlık durumunuza ve kondisyon seviyenize göre doğru yoğunluğu seçin. Hafif ve orta yoğunluklu fiziksel aktivite yaparken rahatça nefes alabilmeli ve konuşabilmelisiniz.
‘10 Mayıs Dünya Sağlık İçin Hareket Etme Günü’ dolayısıyla fiziksel aktivitenin önemini bir kez daha vurgulayarak; hayatımızın her döneminde düzenli fiziksel aktivite yapabilen sağlıklı bireyler olarak yaşamımızı sürdürmeliyiz.