78. VEREM EĞİTİMİ VE FARKINDALIK HAFTASI
Tüberküloz görülme sıklığı ve etkileri nedeniyle küresel mücadele gerektiren önemli halk sağlığı sorunları arasında bulunmaktadır. Ülkemizde her yıl, ocak ayının ilk pazar gününü izleyen hafta boyunca, verem hastalığı ve bu hastalıkla mücadele hakkında bilgilendirmeler yapılmakta ve hastalığa kamuoyunun dikkati çekilmektedir. Dünyada yaklaşık iki milyar insanın tüberküloz mikrobu ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir. 2023'te dünya çapında yeni tüberküloz tanısı alan kişi sayısı 8,2 milyon olarak bildirilmiştir.
Tüberküloz hastalığının kaynağı, hiç tedavi görmemiş veya düzenli tedavi olmamış akciğer ve larinks (gırtlak) tüberkülozu olan hastalardır. Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu hastalık bulaşır. Bulaştırıcılıkta; aynı ortamda bulunma süresi, ortamın büyüklüğü ve havalanma düzeyi önemlidir. En sık bulaşma, hastanın aile bireyleri ve yakın çalışma arkadaşları gibi uzun süre aynı kapalı ortamı paylaştığı kişilere olur. Tüberküloz enfeksiyonu, tüberküloz basilinin vücutta sessiz olarak durduğu; hastalık şikayetlerinin bulunmadığı, hastalığın klinik, laboratuvar ve radyolojik bulgularının görülmediği durumdur. Tüberküloz enfeksiyonu olan kişilerin yaklaşık %10’unda, yaşamlarının bir döneminde tüberküloz hastalığı gelişebilir. Enfekte olup hastalık gelişmeyen kişiler, enfeksiyonu başkalarına bulaştırmazlar. Tüberküloz hastalığı, tüberkülozla ilgili klinik belirti ve bulguların ortaya çıktığı durumdur. Tüberküloz hastalığı en çok akciğerlerde görülmekle birlikte (%60-70) saç ve tırnak hariç tüm doku ve organları tutabilir.
Tüberküloz hastalığının genel belirtileri;
Genel yakınmalar; halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş ve gece terlemesidir. Küçük çocuklarda kilo almada duraklama, büyüme veya gelişme geriliği olabilir. Solunum sistemi yakınmaları; öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, kanlı balgam (hemoptizi), göğüs-sırt-yan ağrısı ve nefes darlığıdır. Diğer organları tutan tüberküloz hastalığında ilgili organa ait bulgular görülebilir. Örneğin kemik ve eklem tüberkülozunda kalça, diz veya omurgada şişlik, ağrı, akıntı; böbrek tüberkülozunda idrarda kan görülmesi.
İki-üç haftadan uzun süren öksürükte tüberküloz hastalığından şüphelenmek gerekir. Üç haftadan uzun süren öksürüğü olan vatandaşlarımız erken tanı için en yakın sağlık kurumuna başvurmalıdır. İlimizde, tüm sağlık kurumlarında tüberküloz hastalığı belirtileri olan şüpheli vatandaşlarımız muayene edilmekte ve balgam örnekleri alınarak gerekli tetkikler yapılmaktadır. Ortahisar İlçe Sağlığı Müdürlüğümüze bağlı Verem Savaş Birimimizde ücretsiz olarak şüpheli bireylerin akciğer grafileri çekilmekte ve balgam tetkikleri yapılmaktadır.
Tüberküloz teşhisi konulan hastalarımızın tedavileri ücretsiz olarak sağlık personelimiz kontrolünde DGT (Doğrudan Gözetimli Tedavi ) ile gerçekleşmektedir. Tedavi ile tüberküloz mikrobu sayısı çok kısa sürede azalır. Hastaların çoğunda ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur ve şikayetleri azalır. Bu dönemde hastalığının iyileştiğini düşünerek ilaçlar kesilmemelidir. Tüberküloz tedavisi doktor gözetiminde aksatılmadan planlı bir şekilde yapılmalıdır.
Bulaştırıcı tüberküloz hastası ile aynı havayı paylaşan ve tüberküloz mikrobuna maruz kalan kişilere temaslı denilmektedir. Hastanın aile bireyleri ile diğer temaslıları Tüberküloz İzleme Birimi tarafından ücretsiz olarak muayene edilmekte ve tüberküloz riski taşıyan kişilere koruyucu tedavi verilmektedir.
Tüberküloz birey ve toplumda sağlığın yanı sıra, ekonomik ve psiko-sosyal kayıplara da neden olmaktadır. Tedavi uyumu ve uzun süreli tedavinin sürdürülebilmesi için ilaçlarını DGT ile düzenli bir şekilde alması koşulu ile Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasında yapılan protokolle ekonomik ve sosyal güçlükler yaşayan tüberküloz hastalarına 2018 yılı Ocak ayından itibaren nakdi yardım verilmeye başlanmıştır.
Tüberküloz hastalığına karşı uygulanan BCG ( verem ) aşısı özellikle çocuklarda yaygın ve öldürücü tüberküloz hastalığını önlemede çok etkilidir. Tüberkülozla mücadelenin temelini oluşturan BCG aşısı Aile Sağlığı Merkezlerinde doğumdan sonra ikinci ayını bitiren bebeklere ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Şimdi Tüberkülozu Bitirme Zamanı, Korkma, Saklama, Tedavi Ol!
